Từ chiếc xe VF3 bó phanh đến bài học về luật pháp, quyền công dân và thế lực doanh nghiệp
(Tại sao giấy mời lại là 22/9 đến 24/9/2025. Cái này chỉ có bộ Công An và Chính trị nội bộ cấp cao mới biết, dân thường sẽ khó biết. Tại sao ông Thủ tướng nổi giận ngày 22/9? Tại sao hôm nay 23/9 có sự kiện rất đặc biệt!)
Một sự cố tưởng như rất “kỹ thuật” – chiếc VinFast VF3 của tôi bị lỗi bó phanh – đã dần bộc lộ cả một chuỗi vấn đề rộng hơn, vượt khỏi phạm vi sửa chữa xe thông thường. Bởi thay vì tập trung giải quyết lỗi kỹ thuật, minh bạch log dữ liệu, tổ chức kiểm định độc lập để bảo vệ quyền lợi khách hàng, VinFast và Vingroup lại chọn một con đường khác: cầu viện đến A05 (Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an).
Câu hỏi đặt ra: tại sao một tập đoàn kinh tế lại tìm đến kênh an ninh thay vì kênh pháp lý–kỹ thuật thông thường?
1. “Sân nhà” của Vingroup?
Nếu nhìn theo cách vận hành quyền lực, Vingroup có thể coi A05 như một “sân nhà” để xử lý những phản biện trên mạng. Họ tin rằng sức mạnh của kênh công lực có thể đạt được ba mục tiêu:
Ép buộc tôi phải xóa bài và thậm chí xin lỗi công khai.
Nếu không được, sẽ có một thỏa hiệp: VinFast sửa xe, có bồi thường, còn tôi gỡ bài – với A05 đóng vai trò trung gian.
Trong kịch bản xấu nhất cho tôi, họ dựng nên câu chuyện tôi “vi phạm pháp luật” để truyền thông có cớ hạ uy tín và bịt tiếng nói.
Nhưng cách tiếp cận này bộc lộ điều gì? Nó chứng minh rằng công tác kiểm định kỹ thuật ô tô điện hiện nay không minh bạch, không có hệ thống luật bảo vệ người tiêu dùng đủ mạnh, khiến doanh nghiệp có xu hướng lách sang kênh chính trị–an ninh thay vì minh bạch kỹ thuật.
2. Lỗi kỹ thuật bị biến thành lỗi chính trị
Trong một xã hội bình thường, lỗi phanh là lỗi kỹ thuật. Người tiêu dùng có quyền yêu cầu hãng kiểm tra, công bố log dữ liệu, chịu trách nhiệm sửa chữa và bồi thường nếu cần. Nhưng ở đây, lỗi kỹ thuật đã bị biến thành “lỗi chính trị” – bởi nó chạm đến hình ảnh doanh nghiệp được xem như “biểu tượng quốc gia”.
Điều này phản ánh sự nhập nhằng nguy hiểm giữa kinh tế và quyền lực chính trị: khi một tập đoàn được gắn nhãn “niềm tự hào dân tộc”, mọi phản biện về kỹ thuật đều có thể bị quy chụp thành “tấn công chính trị” hay “lợi dụng không gian mạng”.
3. Áp lực chính trị với Vingroup
Nhưng nghịch lý là chính áp lực chính trị ấy lại có thể quay ngược thành gọng kìm siết Vingroup. Bởi nếu sự cố kỹ thuật không được xử lý minh bạch, nếu luật pháp không kịp sửa đổi để bảo vệ người tiêu dùng ô tô điện, thì Vingroup sẽ đối diện với:
Mất lòng tin xã hội: người dân nhìn thấy rõ sự thiên vị và né tránh trách nhiệm.
Thất bại trong thao túng chính sách: bởi nhà nước, dù muốn bảo hộ, cũng khó bảo hộ mãi trong khi thị trường và dư luận ngày càng giám sát chặt.
Nguy cơ bị chính áp lực chính trị quay ngược: khi bất ổn xã hội, bất mãn dân chúng dồn lại, doanh nghiệp từng là “lá cờ đầu” có thể bị bỏ rơi.
4. Biến số ngoài tầm tay VinFast
Sâu xa hơn, có một biến số mà Vingroup không thể kiểm soát: bất ổn xã hội–chính trị trong bối cảnh Việt Nam và khu vực. Trong một giai đoạn mà mọi hệ thống quyền lực đều bị soi chiếu, một sự cố kỹ thuật nhỏ có thể trở thành biểu tượng cho sự bất cập lớn hơn của thể chế – nơi quyền lực chính trị lấn át pháp quyền, nơi quyền lợi người dân bị xem nhẹ so với hình ảnh doanh nghiệp.
—
Kết
Chiếc xe VF3 bó phanh của tôi không chỉ là một sự cố máy móc. Nó là phép thử cho:
Trách nhiệm minh bạch của doanh nghiệp.
Sức mạnh thật sự của pháp luật trước sức mạnh mềm của tuyên truyền và sức mạnh cứng của công an.
Khả năng xã hội bảo vệ quyền công dân trong thời đại ô tô điện và kỷ nguyên số.
Nếu VinFast chọn con đường minh bạch, họ có thể biến sự cố thành cơ hội nâng chuẩn công nghệ và luật pháp. Nhưng nếu họ tiếp tục chọn con đường an ninh–chính trị, thì mọi “chiến thắng” ngắn hạn chỉ làm bào mòn niềm tin dài hạn – cả với người tiêu dùng, cả với chính hệ thống quyền lực đã nâng đỡ họ.
#Vinfast #Vingroup
#TaychayVinfast
Mậu Thân, 23/9/2025
