Theo giới quan sát, công cuộc “cải cách” của Nhà nước Việt Nam do Tổng Bí thư Tô Lâm khởi xướng, có nhiều điểm tương đồng với công cuộc cải cách do ông Lý Quang Diệu thực hiện ở Singapore trước đây.
Đây cũng là điều dễ hiểu, bởi lý do, sau năm 1986, Việt Nam, trong bối cảnh khởi xướng công cuộc Đổi mới Kinh tế, từng cân nhắc mời ông Lý Quang Diệu, cựu Thủ tướng Singapore, làm cố vấn. Với mục đích để học hỏi kinh nghiệm phát triển kinh tế từ nước này.
Tuy nhiên, việc này không thành hiện thực, chủ yếu do khác biệt về thể chế chính trị, kinh tế và chiến lược phát triển. Singapore là một nền kinh tế thị trường, còn Việt Nam bản chất là một nền kinh tế phi thị trường.
Sự thất bại nằm ở chỗ Việt Nam không thể hoặc không sẵn sàng điều chỉnh hệ thống chính trị và kinh tế theo hướng của Singapore. Đã dẫn đến việc hợp tác giữa 2 nước buộc phải khép lại.
Tại thời điểm hiện nay, tình hình chính trị ở Việt nam cũng như toàn cầu đã có nhiều thay đổi sâu sắc. Tổng Bí thư của Đảng Cộng sản Việt nam đã khởi xướng công cuộc cải cách lớn để đưa đất nước sang “kỷ nguyên mới”, và đi theo con đường của các quốc gia văn minh tiến bộ.
Tuy nhiên, theo giới phân tích, dường như hình mẫu Singapore mà ông Tô Lâm và Ban lãnh đạo Việt nam đang theo đuổi chỉ tương đồng một cách nửa vời.
Theo đó, về vấn đề tinh gọn bộ máy của Singapore dưới thời của ông Lý Quang Diệu có một bộ máy rất tinh gọn và hiệu quả. Còn Việt Nam hiện nay, sau khi tinh gọn ở cấp dưới thì cấp Trung Ương lại phình to một cách bất thường.
Kể cả những bộ máy chỉ cần 1 cấp trưởng và 1 – 2 đến 3 cấp phó, như cơ cấu của bộ máy Chính phủ là điều dễ thấy nhất. Cụ thể là 1 Thủ tướng mà có đến 7 phó Thủ tướng với số Bộ chỉ là 14 là điều “cồng kềnh” chưa từng thấy trên thế giới.
Sau “tinh gọn” bộ máy, nhà nước Việt nam có khả năng tăng lương cho cán bộ, công chức “đủ sống” như lộ trình Lý Quang Diệu từng tiến hành ở Singapore trước đây hay không? Tuy nhiên, Singapore tinh gọn bộ máy là thật sự chứ không tinh gọn nửa vời như ở Việt nam.
Hơn nữa, mục tiêu tinh gọn bộ máy hành chính công ở Việt nam với mục đích nhằm “giảm gánh nặng” cho Ngân sách. Cho nên việc, tăng lương cho cán bộ, công chức là điều không tưởng.
Việt nam không thể “bắt chước” Sinhgapore, cần phải kể đến đó là vấn đề trình độ, cũng như nhận thức của các quan chức Việt nam với những mảnh bằng chuyên tu, tại chức do bỏ tiền mua mà có thì còn lâu mới bắt kịp các quan chức của Singapore.
Đó là chưa kể đến việc ràng buộc cực kỳ vô lý, đó là, lãnh đạo phải là đảng viên của Đảng Cộng sản Việt nam là điều bắt buộc.
Theo giới chuyên gia, vấn đề quan trọng nhất, mà ông Tô Lâm và lãnh đạo nhà nước Việt nam phải ý thức được, đó là, cần coi trọng quyền làm chủ của người dân đã được hiến định cụ thể trong Hiến pháp.
Cụ thể, Nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực nhà nước, thông qua các đại biểu của họ tại Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Tuy nhiên, trên thực tế, quyền làm chủ của cử tri được ràng buộc bởi Điều 4, nên quyền làm chủ đã chịu sự định hướng của Đảng trong cơ chế “đảng cử, dân bầu” mang tính hình thức.
Đây là lý do, thay vì người dân, những người được gọi là chủ đất nước phải có quyền giám sát những người công bộc được mình trả lương. Thì ngược lại, ở Việt nam các công bộc mặc vơ vét tiền bạc, tài sản của nhà nước, vừa “đè đầu, cưỡi cổ” để hành dân. Như lực lượng Cảnh sát Giao thông là một ví dụ.
Trái ngược với Singapore, ngân sách nhà nước được tập trung vào những vấn đề cốt lõi của người dân như: y tế, giáo dục, an sinh xã hội của toàn dân và phát triển đất nước. Thì Việt nam đã đầu tư cho lực lượng công an quá lớn không cần thiết, có thể gấp hàng chục lần đầu tư cho Giáo dục và Y tế.
Công luận đều có chung một nhận xét khẳng định, công cuộc cải cách dưới thời Tổng Bí thư Tô Lâm rồi cũng sẽ chẳng đi đến đâu và cũng chẳng có ích lợi gì cho người dân Việt nam.
Có chăng, cuộc sống của người dân chúng ta sẽ ngày càng khó khăn và khó thở hơn bởi nhà nước công an trị.
Trà My – Thoibao.de
