Đại hội 14 của Đảng Cộng sản Việt Nam đang đến rất gần, và một trong những câu hỏi gây nhiều tranh luận nhất lúc này là: liệu Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn có thể trụ lại trong “tứ trụ” hay không?
Theo giới thạo tin, khả năng ông Mẫn bị loại bỏ là rất cao, cho dù ông ta vẫn nằm trong độ tuổi tái cử. Nếu kịch bản này xảy ra, thì phe cánh “miền Nam” đang chịu sự ảnh hưởng của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ chính thức biến mất khỏi bàn cờ quyền lực cấp cao.
Trong cấu trúc quyền lực của Đảng CSVN trong nhiều thập niên qua, yếu tố vùng miền luôn là một phần quan trọng để giữ cân bằng trong tứ trụ.
Khu vực Nam Bộ từng được đại diện bởi những gương mặt nổi bật như Nguyễn Tấn Dũng, Trương Tấn Sang, Nguyễn Thị Kim Ngân v.v… Tuy nhiên, sau khi ông Dũng rời chính trường, ảnh hưởng của Nam Bộ dần bị thu hẹp.
Cho đến Đại hội Đảng lần thứ 13, chỉ còn ông Trần Thanh Mẫn vẫn giữ được một ghế trong tứ trụ với vai trò Chủ tịch Quốc hội. Thế nhưng, với chủ trương thâu tóm quyền lực tuyệt đối của ông Tô Lâm vị trí này giờ đây đứng trước sóng gió.
Ông Mẫn, vốn được xem như một nhân vật dung hòa, ít va chạm, và không đủ sức tạo dựng một phe nhóm đủ mạnh để chống lại xu hướng quyền lực độc tôn của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, sự “trung tính” của ông Mẫn lại bị coi là yếu thế. Và nếu ông Mẫn bị gạt ra khỏi cơ cấu tứ trụ, thì điều đó đồng nghĩa với việc phe Nam Bộ sẽ không còn tiếng nói nào trong nhóm 4 lãnh đạo cao nhất.
Vậy, tại sao Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn có nguy cơ bị loại là rất cao? Theo giới phân tích quốc tế, có 3 nguyên nhân chính. Cụ thể:
Thứ nhất, về yếu tố quyền lực: Tổng Bí thư Tô Lâm đang củng cố vị trí bằng cách loại bỏ dần những gương mặt có thể gây cản trở, dù trực tiếp hay gián tiếp. Cho dù ông Mẫn không phải là đối thủ mạnh, nhưng việc để ông ngồi lại sẽ duy trì một “cửa hẹp” cho phe cánh miền Nam tiếp tục nuôi hy vọng.
Thứ hai, phe Công an của ông Tô Lâm đang giữ vai trò dẫn dắt và áp đảo trong quản lý nhân sự cấp cao, đang cần lựa chọn một nhân vật “cùng phe” trong Bộ Chính trị hiện nay.
Thứ ba, là vấn đề tính toán chiến lược, nếu loại bỏ ông Mẫn sẽ khiến phe cánh miền Nam của ông Ba Dũng sẽ mất sạch chỗ đứng, và phải chờ ít nhất nửa nhiệm kỳ hoặc một khóa Đại hội nữa mới có cơ hội trở lại.
Và nếu kịch bản này thành hiện thực, đó sẽ là lần đầu tiên sau nhiều thập niên, Nam Bộ không có đại diện trong tứ trụ. Với một vùng đất đông dân, giàu tiềm lực kinh tế và từng đóng vai trò quan trọng trong chính trị quốc gia, điều này chắc chắn gây ra những phản ứng ngấm ngầm.
Tuy nhiên, từ góc nhìn chiến lược, đây cũng là cách Tô Lâm kiềm chế sự trỗi dậy của “đàn anh” tức ông Ba Dũng.
Một số ý kiến cho rằng, “cửa hẹp” vẫn còn nếu Nguyễn Thanh Nghị trở thành Thủ tướng, hoặc nếu bà Võ Thị Ánh Xuân một nhân vật Nam Bộ trong Bộ Chính trị có thể tiến xa hơn.
Nhưng đó là câu chuyện của tương lai xa, là điều ông Tô Lâm hoàn toàn không mong muốn. Với Tổng Bí thư Tô Lâm, việc loại bỏ ông Trần Thanh Mẫn không chỉ đơn thuần là cắt một chiếc ghế tứ trụ.
Mà còn là bước củng cố quyền lực toàn diện diện và lâu dài, với mục tiêu các nhân sự “chủ chốt” hàng đầu của Đảng trong tương lai bắt buộc phải là người thân cận và cùng phe.
Bằng cách này, sẽ đảm bảo rằng những nhân sự liên quan đến cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ không còn chỗ đứng ở trung ương, kể cả “cậu Hai” Nguyễn Thanh Nghị.
Điều này có thể mang lại quyền lực tuyệt đối cho ông Tô Lâm và phe cánh Bộ Công An, nhưng cũng có nguy cơ làm gia tăng khoảng cách giữa các phe phái. Và nguy cơ tiềm ẩn cho sự bất ổn trong nội bộ đảng CSVN sẽ không bao giờ có hồi kết.
Trà My – Thoibao.de
