Theo Thông tư liên tịch số 02/2025, giữa Bộ Công an, Viện Kiểm sát Tối cao và Tòa Án Tối cao, mới đây đã quy định về phối hợp giữa các cơ quan tư pháp trong hoạt động tố tụng hình sự, khi không tổ chức công an cấp huyện.
Thông tư cũng quy định Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh chủ trì, phối hợp với Viện Kiểm sát cấp huyện hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện hoạt động của công an cấp xã, và đồn công an.
Theo đó, Viện Kiểm sát Nhân dân, và Tòa án cấp huyện vẫn tồn tại và đảm nhận vai trò thực hành quyền công tố, kiểm sát và xét xử trong phạm vi địa bàn huyện.
Chức năng, nhiệm vụ của Công an huyện được chuyển lên Công an cấp tỉnh hoặc xuống Công an cấp xã tùy theo từng lĩnh vực cụ thể. Và Công an cấp xã chỉ có thẩm quyền kiểm tra, xác minh sơ bộ các tố giác, tin báo về tội phạm. Sau khi thực hiện các hoạt động này, Theo quy định, Công an xã phải chuyển toàn bộ hồ sơ, tài liệu liên quan lên Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh để xem xét, quyết định việc khởi tố vụ án hình sự hoặc khởi tố bị can.
Công luận thấy rằng, những rối rắm như vừa kể của hệ thống tư pháp, đây là hệ quả của việc “đẽo chân cho vừa giày” – khi bỏ Công an cấp huyện? Và việc bỏ Công an cấp huyện dẫn đến một số thay đổi trong cách vận hành của hệ thống tư pháp.
Cụ thể, phân tán thẩm quyền điều tra: Công an xã chỉ được xác minh sơ bộ, trong khi, Công an tỉnh phải xử lý một khối lượng lớn vụ việc quá lớn từ các huyện.
Đặc biệt, phối hợp liên ngành 3 cơ quan tư pháp sẽ phức tạp hơn, việc bỏ Công an cấp huyện trong khi Viện Kiểm sát và Tòa án vẫn duy trì ở cấp này tạo ra sự không đồng bộ.
Đây là bài toán cần thời gian, không thể vội vã, vì nếu bỏ Công an cấp Huyện mà không tinh gọn hoặc điều chỉnh tương ứng Viện Kiểm sát và Tòa án cấp huyện, thì sự bất cân xứng – sự đồng cấp là khó tránh khỏi.
Theo giới chuyên gia, không nên bỏ hệ thống hành chính cấp huyện ngay tại thời điểm này, nếu bỏ có thể có hậu quả khó lường.
Hồng Lĩnh – Thoibao.de
